4.2 Om vas te stel watter eienskappe materiale besit  (Page 6/7)

4.2 Stroming:

• Stroming veroorsaak dat wanneer water verhit word, dit styg.
• Stroming veroorsaak dat wanneer water afkoel, dit daal.

OPDRAG 6: OM WARMTE-OORDRAG DEUR STROMING TE ILLUSTREER

Benodigdhede: Pyrex-beker (hittebestande glasbeker)

glasbuis

brander

koue water

kaliumpermanganaat kristalle

• Vul ‘n wye Pyrex-beker met koue water.
• Laat ‘n kaliumpermanganaat kristal deur ‘n droë glasbuis tot op die bodem sak – sorg dat die kristal naby die een kant van die beker lê.

• Plaas jou vinger styf op die bo-ent van die glasbuis en lig die buis stadig op.
• Verhit die beker effens – reg onder die kristal.

Wat neem jy waar?

1. Wat is die kleur van die kristal?

_____________________________________________________________________

2. Wat gebeur met die gekleurde water rondom die kristal sodra die verhitting begin?

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

3. Wat gebeur met die gekleurde water naby die oppervlak van die water?

_____________________________________________________________________

d ie toepassing van stroming in die alledaagse lewe

• Ventilasie van ‘n vertrek

Wanneer vensters bo en onder oopgemaak word, verlaat die warm lug die vertrek bo deur die oop venster en vars koel lug kom onder in.

• In koeleenhede

In yskaste word die vriespype bo-in geplaas. Die koue lug daal af en verkoel die hele yskas

• Verhitting van vloeistowwe.

As ‘n ketel met water op ‘n warm plaat gesit word, word al die water in die ketel deur stroming (konveksie) verhit.

• Afkoel van masjiene.

‘n Motor se masjien word afgekoel met water wat om elke silinder sirkuleer. Deur stroming wat deur ‘n waterpomp aangehelp word, sirkuleer die warm water na die boonste tenk van die verkoeler. In die dun pypies van die verkoeler word warmte aan die lug afgegee. Die water in die onderste tenk is dan kouer as in die boonste tenk.

• Land- en seewinde

Gedurende die dag word die land warmer as die see. Die lug oor die land word dan warmer, sit uit en styg op. Koeler lug kom van die see af en neem die plek in van die warm lug – so ontstaan ‘n seewind.

Gee nog twee voorbeelde van stroming. Verduidelik wat plaasvind.

1.___________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

2. ___________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

OPDRAG 7 (Groepwerk)

• As ‘n seewind deur stroming ontstaan, behoort julle as groep nou self te kan uitwerk hoe ‘n landwind ontstaan. Maak ‘n skets en skryf jul verduideliking hier neer:

4.3 Straling:

Die warmte-oordrag van die son na die aarde vind plaas deur middel van straling.

Ons kry baie warmte van die son af. Tussen die son en die aarde se atmosfeer is daar ‘n lugleegte (vakuum). Warmte-oordrag tussen die son en die aarde kan nie sonder stroming/geleiding plaasvind nie.