Sistem datoteka linux operativnog sistema

Sistemi datoteka

Sistem datoteka ili (file sistem ) predstavlja skup metoda za čuvanje podataka. Da bi se kreirao sistem datoteka na čvrstom disku potrebno je njegovo formatiranje. Formatiranje diska može biti fizičo i logičko. Fizičko formatiranje vrše proizvođači diskova, pri čemu se kreiraju staze i sektori.

Logičkim formatiranjem dobija se sistem datoteka. Sistemi datoteka za Windows su FAT, FAT32 i NTFS a za Linux su minix. Ext2, ext3 JFS ...

Disk može biti izdeljen na više particija, a svaka particija može imati svoj sistem datoteka.

Slika 1.

Na slici 1 prikazan je disk kapaciteta 40GB podjeljen na pet particija:

/mnt/win_c sa NTFS sitemom datoteka

/mnt/win_d sa NTFS sitemom datoteka

/ sa ext3 sistemom datoteka

var/www sa ext3 sistemom datoteka

swap particija

Kod linuksa, particije se predstavljaju slovima kao odvojeni delovi sistema. Kod linuksa je sve datoteka, što znači da je particija hard diska uređaj predstavljen datotekom, koji se može ugraditi u neki deo sistema.

Linuks označava particije na sledeći način:

Prvi disk vezan sa ATA interfejsom označava se sa hda, a njegove particije redom hda1, hda2...

Drugi disk na prvoj IDE grani označava se sa hdb, a njegove particije sa hdb1,hdb2 itd.

Prvi disk na drugoj IDE grani označava se sa hdc

Drugi disk na drugoj IDE grani označava se sa hdd i tako dalje.h distribucija, pravilo u vezi početnog

Ako je disk vezan preko SCSI ili SATA interfejsa, prvi disk se označava sa sda, drugi sa sdb i tako redom

Disketna jedinica se označava sa fd0.

Kod novih distribucija, pravilo u vezi početnog slova se ne poštuje, pa se , nezavisno od vrste diskova, koristi notacija sa : sda, sdb itd. Takvu notaciju koristi i Mandriva linuks 2009 spring.

Slika 2.1 . Sa sda označen hard disk sa ATA interfejsom.

Slika 2.2. Sa sdb označen SATA disk povezan na matičnu ploču preko PCI adaptera.

Slika 2.3. USB fles oznacen sa sdc.

Čitav sistem se nalazi u okviru jednog glavnog direktorijuma, roota koji se označava sa /.Tipični direktorijumi koji se sreću kod većine distribucija su :

/bin – (skraćeno binary) sadrži binarne programe, koji predstavljaju osnovne sistemske datoteke, Mnoge linuks naredbe su u stvari programi koji se nalaze u tom direktorijumu.

/boot - datoteke koje učitavaju sistm

/dev – sadrži posebne datoteke koje se nazivaju datoteke uređaja i koriste za pristup različitim hardverskim komponentama u računaru.

/etc – konfiguracioni fajlovi

/home – osnovni direktorijum za početne korisničke direktorijume. On se u osnovi gradi kao poseban sistem datoteka da bi korisnici imali dovoljno mjesta za svoje datoteke.

/lib (library)- različite programske datoteke

/linux – izvorni kod

/mnt (mount) – sadrži spoljnje memorije i druge uređaje koji se predstavljaju kao dio jedinstvenog fajl-sistema.(kod novijih distribucija koristi se /media

/root lični direktorijum administratora

/var – različite promjenjive datoteke važne za rad (mejl, štampa), kao i dnevnici za različite servise i sam sistem

/usr - komponente instaliranih programa

/srv - datoteke različitih servisa (na primer veb servera)