Die heelal  (Page 3/3)

As die deursnit van die son in die notasie 1,5 x 10 ⁶ geskryf word, hoe sou jy die AU se notasie skryf?

5. Wat is die deursnit van ons sterrestelsel dus?

Assessering van berekeninge:

Was jou berekenings korrek?

[LU 2.4]

Het jy geweet?

Die grootste struktuur in die heelal is bekend as “the great wall” – ’n kombers van sterrestelsels wat 500 miljoen ligjare lank en 16 miljoen ligjare dik is.

• Ons sterrestelsel is een van biljoene sulke reusestergroepe of sterrestelsels! Dit is maar sover ons met ons grootste en sensitiefste teleskope kon vasstel.
• Die naaste volgende sterrestelsel aan ons is die ANDROMEDA- sterrestelsel. So ’n sterrestelsel bestaan uit groepe of bondels sterre.
• Tussenin is daar reusewolke van gas en partikels wat ons nebulae noem. Hulle is die geboorteplekke van sterre.
• Die teorie is dat ’n warm wolk gasse – die solar nebula - vier en ’n half biljoen jaar gelede om ’n nuutgevormde son gedraai en begin afkoel het. Tydens die afkoeling is biljoene druppeltjies gevorm wat aan mekaar begin vaskleef het. So is planete gevorm.
• Dit het egter nog ’n halfbiljoen jaar geneem om genoegsaam af te koel en ’n kors te vorm.

Aktiwiteit 4:

Om definisies neer te skryf

1. ’n Ligjaar is

2. Die Melkweg is

3. Die Andromeda is

4. ’n Nebula is

5. Die rede vir die gebruik van eenhede soos ligjare en AU is

Assessering van definisies:

Was jou definisies korrek?

[LU 2.4]

Assessering

LU 1

Wetenskaplike Ondersoek

Die leerder is in staat om met selfvertroue op weetgierigheid oor natuurlike verskynsels te reageer, en om binne die konteks van wetenskap, tegnologie en die omgewing verbande te ondersoek en probleme op te los.

Dit word bewys as die leerder:

1.1 ondersoeke beplan;

1.2 ondersoeke uitvoer en data versamel;

1.3 data evalueer en bevindinge kommunikeer.

LU 2

Konstruksie van Wetenskapkennis

Die leerder ken, interpreteer en pas wetenskaplike, tegnologiese en omgewings- kennis toe.

Dit word bewys as die leerder:

2.1 betekenisvolle inligting kan oproep;

2.2 inligting kan kategoriseer;

2.3 inligting kan interpreteer;

2.4 kennis kan toepas.

LU 3

Wetenskap, die Gemeenskap en die Omgewing

Die leerder is in staat om begrip van die onderlinge verband tussen wetenskap en tegnologie, die samelewing en die omgewing te toon.

Dit word bewys as die leerder:

3.1 wetenskap as ’n menslike aktiwiteit verstaan;

3.2 die volhoubare gebruik van die aarde se hulpbronne verstaan.

Memorandum

AKTIWITEIT: VRAE

1. geen materie – een balletjie kleiner as ’n atoom; daarna ’n brousel van deeltjies en kragte

2. superkrag waarmee kleiner balletjie in materie uitgebars het

3. ’n klomp kwarks was saamgepers om waterstof te vorm

4. ’n subatomiese partikel

5. a) He-atome se samevoeging

b) C-atome onder hewige temperature

6. Swaartekrag, elektromagnete, sterk kernkragte en swak kernkragte

7. teenoorgestelde van materie – kanselleer materie uit

AKTIWITEIT: BEREKENING

1. 10 miljoen miljoen kilometer

2. ongeveer 2 biljoen

3. 10 ¹⁸

4. 150 x10 ⁶

5. 100 000 x 300 000

AKTIWITEIT: DEFINISIES

1. die afstand wat lig in een aardse jaar aflê teen ’n snelheid van 300 000 km.s ^-1

2. versameling van biljoene sterre waarvan ons son een is

3. naaste volgende sterrestelsel

4. reuse gaswolke tussen sterrestelsels

5. om getal denkbaar te maak