3.5 Masjiene maak werk maklik

Natuurwetenskappe

Graad 9

Energie, kragte en masjiene

Module 23

Masjiene maak werk makliker

Aktiwiteit 1:

Om ’n verskeidenheid toestelle met mekaar te vergelyk

[lu 1.3; lu 2.2; lu 2.3]

Masjiene is tegnologies-ontwerpte apparate wat werk kan verrig, veral deur energie van een vorm na ’n ander om te skakel.

• Energie maak werk moontlik.
• Werk is die oordrag van energie.
• Die hoeveelheid energie wat aangewend word, is gelykstaande aan die hoeveelheid werkverrigting wat gelewer word.

Klein masjiene kan dus soms baie effektief die drywing doen waarvoor ons as mense bloot nie kans sien nie.

Wanneer jy egter elektriese toerusting koop wat vir jou werkverrigting moet gee, moet jy altyd na die kilowatt-drywing kyk. So sal jy kan bepaal of dit goeie werkverrigting sal gee.

Gevallestudie

Vergelyk TOESTELLE

• Jy moet vir jou suster ’n nuwe haardroër koop vir haar verjaarsdag en jou ma se ketel, wat gebreek het, vervang.
• Jou suster was elke dag haar hare en staan laat op. Sy bestee 20 minute in die oggend om haar hare droog te blaas.
• Jou ma maak gereeld tee vir julle gesin en vriende wat kom kuier – ten minste vier koppies op ’n slag en ten minste vyf keer per dag.

Gaan vergelyk modelle en pryse by ’n groothandelaar. Let veral ook op na werkverrigting en maak ’n aanbeveling ten opsigte van wat jy kan koop.

• Skryf ’n kort verslag hieroor.

Assessering van GEVALLESTUDIE oor toestelle

Kon jy informasie interpreteer en kennis toepas?

[LU 1.3; LU 2.2; LU 2.3]

Aktiwiteit 2:

Om eenvoudige meganiese toestelle in terme van kragte te kan bespreek

[lu 2.1; lu 2.3]

Elektrisiteit was in die verlede nie altyd vryelik beskikbaar nie en op baie gebiede maak ons steeds op eenvoudige, meganiese toestelle staat.

Kyk na die volgende sketse en bespreek in groepe hoe die volgende toestelle werk, waar krag toegepas moet word en waar die draaipunt op elk is.

• Voltooi die tabel:

Kon jy inligting in kategorieë plaas?

[LU 2.1; LU 2.3]

Assessering

LU 1

Wetenskaplike Ondersoek

Die leerder is in staat om met selfvertroue op weetgierigheid oor natuurlike verskynsels te reageer, en om binne die konteks van wetenskap, tegnologie en die omgewing verbande te ondersoek en probleme op te los.

Dit word bewys as die leerder:

1.1 ondersoeke beplan;

1.2 ondersoeke uitvoer en data versamel;

1.3 data evalueer en bevindinge kommunikeer.

LU 2

Konstruksie van Wetenskapkennis

Die leerder ken, interpreteer en pas wetenskaplike, tegnologiese en omgewings- kennis toe.

Dit word bewys as die leerder:

2.1 betekenisvolle inligting kan oproep;

2.2 inligting kan kategoriseer;

2.3 inligting kan interpreteer;

2.4 kennis kan toepas.

Memorandum

Aktiwiteit 1:

• Die gevolgtrekking moet wees dat dit beter is om toestelle met hoër Watt-kapasiteit te gebruik

Aktiwiteit 2: