1.2 Taal  (Page 5/7)

“Ou Moos, ou Moos,” kom daar ’n swak stemmetjie uit die heining, “maak my los.”

“Is die kleinbaas dan al klaar?” vra die ou teleurgesteld.

“Maak my los, maak my los!” is al antwoord wat hy kry.

“Die basie het bang geword,” sê Moos binnensmonds, en hy haal sy knipmes uit. “Moet ek die rieme maar sny, my kleinbasie?” Hy is nie meer ’n kind nie, en hy weet dat dit die veiligste is om duidelikheid in sulke sake te kry.

“Ja, sny, breek, skeur – maar maak my los!”

“Goed, my kleinbasie.” En ’n minuut of wat daarna staan Patrys weer op die vaste grond, taamlik gekneus en gekrap, maar verder onbeskadig.

Met melktyd dié aand was daar weer ’n groot lawaai, want twee spantoue was stukkend gesny; en oom Piet het weer so ’n regte, veragtelike remskoen-gedragslyn gevolg en sy seun bo-oor al die kneusings afgeransel, al het hy probeer duidelik maak dat hy ’n proefneming in die belange van die welvaart van die wêreld gemaak het.

“Welvaart van die wêreld se voet! Vooruitgang van die wetenskap se voet!” het hy uitgeroep, terwyl hy die een stukkend gesnyde spantou sag brei op Patrys se broek. “Van nou af dink jy eers aan die welvaart van my spantoue!”

So ’n ongevoelige barbaar! En hoekom moet hy ook drie spantoue hê as hy tog maar net een koei melk?

Daardie aand was daar droefheid en verbittering in oorvloed in die De Bruyns se huis. Selfs Meraai se heimlike simpatie was onvoldoende om die angel uit Patrys se siel te verwyder. Maar toe tant Hannie laat die aand na sy kamer kom en vir hom ’n lekker stukkie biltong bring, was die wêreld weer ’n bietjie beter. Sy het vir hom wel by dieselfde geleentheid ’n les gelees, maar dit kon hy verdra; die biltong was goed.

AKTIWITEIT 3

1. Onderstreep (eers elkeen op sy eie) ongewone/ou/verouderde woorde en uitdrukkings wat ons nie meer vandag gebruik nie.

• GESELS DAN IN GROEPE OOR DIE VOLGENDE VRAE:

• Hoekom dink jy word die woorde nie meer gebruik nie?
• Ken jy ander woorde wat ons in die plek daarvan gebruik?
• En die uitdrukkings?

• BESLUIT IN JULLE GROEP OOR EEN OF TWEE GEVOLGTREKKINGS OOR TAALONTWIKKELING.

2 Identifiseer ’n stuk van drie tot vier sinne wat in ’n verouderde vorm geskryf is, uit die leesstuk en skryf die sinne oor soos jy dink dit in die 21ste eeu in ’n Afrikaanse jeugboek sal verskyn. Gebruik jou verbeelding en wees kreatief!

AKTIWITEIT 4

3 Vrae gerig op die letterkundige aspek van die verhaal.

3.1 Gee die inhoud van die verhaal weer in ’n paragraaf van 4 – 5 sinne.

3.2 Beskryf in jou eie woorde hoe die “vliegtuig” lyk wat Patrys ontwerp het, en hoe hy daarmee gaan vlieg/ dit gaan aandryf.

3.3 Wat is die uiteinde van sy poging om te vlieg?

3.4 Wie is die HOOFKARAKTER in hierdie kortverhaal?

3.5 Waarom sê jy so?

3.6 Watter soort verteller is aan die woord in die verhaal?

3.7 Noem enkele eienskappe/kenmerke van hierdie soort verteller soos hy in hierdie verhaal na vore kom.

3.8 Uit watter oogpunt word die verhaal vertel? (Met ander woorde: deur wie se oë kyk die verteller wanneer hy die verhaal vertel?)

3.9 Wat is die HOOGTEPUNT/KLIMAKS van die verhaal?