0.4 Bố trí mặt bằng sản xuất và dịch vụ

Mục tiêu của bố trí mặt bằng:

Bố trí mặt bằng là sự sắp xếp các loại máy móc, vật dụng, khu vực sản xuất của công nhân, khu phục vụ khách hàng, khu chứa nguyên vật liệu, lối đi, văn phòng làm việc, phòng nghỉ, phòng ăn....Trong hoạch định qui trình sản xuất, chúng ta lựa chọn hay thiết kế sản xuất cùng với thiết kế sản phẩm và tiến hành đưa công nghệ mới vào vận hành. Thông qua mặt bằng, người ta tiến hành sắp xếp các qui trình ở trong và xung quanh nhà máy, không gian cần thiết cho sự vận hành các qui trình này và các công việc phụ trợ khác.

Việc bố trí mặt bằng nên kết hợp chặt chẽ với chiến lược tác nghiệp nhằm đảm bảo ưu tiên cạnh tranh. Vì vậy cần chú ý đến các yếu tố như hạ giá thành sản phẩm, phân phối nhanh chóng và kịp thời, chất lượng sản phẩm, dịch vụ cao và linh hoạt về loại sản phẩm, sản lượng...

Các mục tiêu của bố trí mặt bằng được liệt kê dưới đây phản ánh sự phối hợp hợp lý của các yếu tố này. Chiến lược tác nghiệp hướng dẫn việc bố trí mặt bằng và đến lượt bố trí mặt bằng thể hiện sự thực thi chiến lược tốt - sự thực hiện chiến lược tác nghiệp.

 Mục tiêu của bố trí mặt bằng sản xuất:

 Cung cấp đủ năng lực sản xuất.

 Giảm chi phí vận chuyển nguyên vật liệu.

 Thích ứng với những hạn chế của địa bàn và xí nghiệp.

 Tận dụng sức sản xuất, mức sử dụng mặt bằng và lao động.

 Đảm bảo sự an toàn và sức khỏe cho công nhân.

 Dễ dàng giám sát và bảo trì.

 Đạt được mục tiêu với vốn đầu tư thấp.

 Đảm bảo sự linh hoạt về sản phẩm và sản lượng.

 Đảm bảo đủ không gian cho máy móc vận hành

 Mục tiêu cho bố trí kho hàng:

 Đảm bảo việc sử dụng hữu hiệu máy móc, vận chuyển, bốc dỡ.

 Tạo điều kiện sắp xếp, xuất nhập kho dễ dàng.

 Cho phép dễ kiểm tra tồn kho.

 Đảm bảo ghi chép tồn kho chính xác.

 Mục tiêu cho bố trí mặt bằng dịch vụ:

 Đem đến cho khách hàng sự thoải mái và tiện lợi.

 Trình bày hàng hóa hấp dẫn.

 Giảm sự đi lại của khách hàng.

 Tạo sự riêng biệt cho từng khu vực công tác.

 Tạo sự thông tin dễ dàng giữa các khu vực.

 Mục tiêu cho bố trí mặt bằng văn phòng:

 Tăng cường cơ cấu tổ chức.

 Giảm sự đi lại của nhân viên và khách hàng.

 Tạo sự riêng biệt cho các khu vực công tác.

 Tạo sự thông tin dễ dàng giữa các khu vực

Trong chương này chúng ta sẽ khảo sát các kiểu và các phương pháp phân tích bố trí mặt bằng áp dụng trong các lĩnh vực sản xuất (bao gồm cả kho hàng) và dịch vụ (bao gồm văn phòng).

Bố trí mặt bằng sản xuất:

Trong nhiều mục tiêu của bố trí mặt bằng, mục tiêu chính cần quan tâm là tối thiểu hóa chi phí vận chuyển, chi phí sản xuất và tồn trữ nguyên vật liệu trong hệ thống sản xuất.

Có nhiều loại nguyên vật liệu được dùng trong quá trình sản xuất như: nguyên liệu thô, các chi tiết mua ngoài, nguyên liệu đóng gói, cung cấp bảo trì sửa chữa, phế liệu và chất thải. Ngoài ra, còn sự đa dạng về hình dáng, màu sắc, kích thước, đặc tính hóa học. Sự đa dạng và đặc tính của nguyên vật liệu đã được xác định bởi các quyết định trong thiết kế sản phẩm. Việc bố trí mặt bằng chịu ảnh hưởng trực tiếp các đặc tính tự nhiên của nguyên liệu, như loại nguyên liệu to lớn, cồng kềnh, chất lỏng, chất rắn, nguyên liệu linh hoạt hay không linh hoạt trong điều kiện nóng, lạnh, ẩm ướt, ánh sáng, bụi, lửa, sự chấn động.