1.2 Các lệnh có cấu trúc

Khối lệnh

Một dãy các khai báo cùng với các câu lệnh nằm trong cặp dấu ngoặc móc { và } được gọi là một khối lệnh.

Ví dụ 1:

{

char ten[30];

printf(“\n Nhap vao ten cua ban:”);

scanf(“%s”, ten);

printf(“\n Chao Ban %s”,ten);

}

Ví dụ 2:

#include<stdio.h>

#include<conio.h>

int main ()

{ /*đây là đầu khối*/

char ten[50];

printf("Xin cho biet ten cua ban !");

scanf("%s",ten);

getch();

return 0;

} /*đây là cuối khối*/

Một khối lệnh có thể chứa bên trong nó nhiều khối lệnh khác gọi là khối lệnh lồng nhau. Sự lồng nhau của các khối lệnh là không hạn chế.

Minh họa:

{

… lệnh;

{

… lệnh;

{

… lệnh;

}

… lệnh;

}

… lệnh;

}

Lưu ý về phạm vi tác động của biến trong khối lệnh lồng nhau:

- Trong các khối lệnh khác nhau hay các khối lệnh lồng nhau có thể khai báo các biến cùng tên.

Ví dụ 1:

{

… lệnh;

{

int a,b; /*biến a, b trong khối lệnh thứ nhất*/

… lệnh;

}

…lệnh;

{

int a,b;/*biến a,b trong khối lệnh thứ hai*/

… lệnh;

}

}

Ví dụ 2:

{

int a, b; /*biến a,b trong khối lệnh “bên ngoài”*/

… lệnh;

{

int a,b;/*biến a,b bên trong khối lệnh con*/

}

}

- Nếu một biến được khai báo bên ngoài khối lệnh và không trùng tên với biến bên trong khối lệnh thì nó cũng được sử dụng bên trong khối lệnh.

- Một khối lệnh con có thể sử dụng các biến bên ngoài, các lệnh bên ngoài không thể sử dụng các biến bên trong khối lệnh con.

Ví dụ:

{

int a, b, c;

…lệnh;

{

int c, d;

…lệnh;

}

}

Cấu trúc rẽ nhánh

Cấu trúc rẽ nhánh là một cấu trúc được dùng rất phổ biến trong các ngôn ngữ lập trình nói chung. trong c, có hai dạng: dạng không đầy đủ và dạng đầy đủ.

Dạng không đầy đủ

Cú pháp:

if (<Biểu thức điều kiện>)

<Công việc>

Lưu đồ cú pháp:

Giải thích:

<Công việc>được thể hiện bằng 1 câu lệnh hay 1 khối lệnh.

Kiểm tra Biểu thức điều kiện trước.

Nếu điều kiện đúng (!= 0) thì thực hiện câu lệnh hoặc khối lệnh liền sau điều kiện.

Nếu điều kiện sai thì bỏ qua lệnh hoặc khối lệnh liền sau điều kiện (những lệnh và khối lệnh sau đó vẫn được thực hiện bình thường vì nó không phụ thuộc vào điều kiện sau if).

Ví dụ 1:

Yêu cầu người thực hiện chương trình nhập vào một số thực a. In ra màn hình kết quả nghịch đảo của a khi a 0.

#include<stdio.h>

#include<conio.h>

int main ()

{

float a;

printf("Nhap a = "); scanf("%f",&a);

if (a !=0 )

printf("Nghich dao cua %f la %f",a,1/a);

getch();

return 0;

}

Giải thích:

- Nếu chúng ta nhập vào a 0 thì câu lệnh printf("Nghich dao cua %f la %f",a,1/a)được thực hiện, ngược lại câu lệnh này không được thực hiện.

- Lệnh getch() luôn luôn được thực hiện vì nó không phải là “lệnh liền sau” điều kiện if.

Ví dụ 2: Yêu cầu người chạy chương trình nhập vào giá trị của 2 số a và b, nếu a lớn hơn b thì in ra thông báo “Gia trị của a lớn hơn giá trị của b”, sau đó hiển thị giá trị cụ thể của 2 số lên màn hình.

#include<stdio.h>

#include<conio.h>

int main ()

{

int a,b;

printf("Nhap vao gia tri cua 2 so a, b!");

scanf("%d%d",&a,&b);

if (a>b)

{

printf("\n Gia tri cua a lon hon gia tri cua b");

printf("\n a=%d, b=%d",a,b);