2.13 Om verslag te doen oor ‘n menslike prestasie in die wetenskap

Natuurwetenskappe

Energie-oordrag en kragte

A. kragte

Opvoeders afdeling

Memorandum

Leerder afdeling

Inhoud

Aktiwiteit: om verslag te doen oor ‘n menslike prestasie in die wetenskap [lu 3.1]

Omdat Mark Shuttleworth beskou kan word as ‘n baanbreker op dié gebied, was die koerante en tydskrifte vol artikels oor die groot gebeurtenis. Gebruik dit as bronne en skryf ‘n verslag van ± twee foliobladsye oor die reis. Nog meer interessante inligting en foto’s is beskikbaar op die volgende webtuiste: http://www.africaninspace.com .

Riglyne vir die samestelling van die inhoud van jou verslag:

1. Mark Shuttleworth en sy drome en ideale

2. Voorbereiding vir die reis

3. Redes vir die reis

4. Die reis self

5. Wat beteken dit vir die mens, asook vir Suid-Afrika?

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

B. Magnetisme

Daar word vertel dat die Grieke meer as 2 000 jaar gelede ‘n snaakse soort klip ontdek het. Magnes, ‘n skaapwagterseuntjie, het eendag terwyl hy skape opgepas het, opgemerk dat die ysterpunt van sy staf so sterk deur ‘n groot swart klip aangetrek word dat hy dit glad nie kon loskry nie. Volgens die fabel is die woord ‘magneet’ afgelei van die seuntjie se naam. Dit is natuurlik nie moontlik om te bewys dat die fabel waar is nie, maar dit is wel ‘n feit dat sekere soorte swart klippe soortgelyke klippe en sekere metale aantrek. Baie van hierdie soort klip is naby Magnesia in Turkye gevind en word magneetsteen genoem. Die woord ‘magneet’ is dus heel moontlik afgelei van hierdie stad se naam. Hierdie klippe is natuurlike magnete. Ons gebruik vandag kunsmatige magnete wat van yster of staal gemaak is. Hierdie magnete word vervaardig om voorwerpe baie sterk aan te trek en hul magnetisme lank te behou. In jul skool se laboratorium sal jy heel moontlik magnete van vier verskillende vorms vind:

Staafmagneet
Hoefmagneet
Silindriese magneet
Ringmagneet

Magnete moet versigtig hanteer word, anders verloor hulle hul magnetisme.

Onthou altyd die volgende wanneer jy met magnete werk:

• Moenie magnete hardhandig gebruik nie, d.w.s. moenie dit kap of laat val nie.
• Moenie magnete verhit nie.
• Bêre altyd magnete met hul sluitstukke in posisie.

1. Magnetiese stowwe en nie-magnetiese stowwe

Nie alle voorwerpe sal deur ‘n magneet aangetrek word nie. Om vas te stel watter stowwe magneties en watter stowwe nie-magneties is, gaan ons die volgende eksperiment doen.

Assessering

Learning Outcome 3: Die leerder is in staat om begrip van die onderlinge verband tussen wetenskap en tegnologie, die samelewing en die omgewing te toon.

Assessment Standard 3.1: Dit is duidelik wanneer die leerder wetenskap as ‘n menslike aktiwiteit verstaan: vergelyk verskillende interpretasies van gebeurtenisse.