2.6 Om selle as bron van elektriese energie te kan beskryf

Natuurwetenskappe

Energie-oordrag en stelsel

Bronne van energie en energiesisteme

Opvoeders afdeling

Memorandum

Sel as ‘n sisteem:

Positiewe pool (uitsteeksel), negatiewe pool (plaat), houer met mengsel waarin lading ontwikkel en gestoor word.

Voorbeelde:

Flits, radio, wekker, afstandbeheer, sakrekenaar, horlosie, ens.

Geleiers/nie-geleiers:

Geleiers – skuifspeld, spyker, metaalskerpmaker, sleutel, haarnaald, water.

Nie-geleiers – potlood, plastiekliniaal, skoenveter, proefbuis, uitveër, brilraam (nie-metaal)

Opdrag 4:

Iets om te doen:

Die doel met die speletjie is om die draad deur die hindernis te beweeg, sonder om die draad te raak. As dit raak, brand die lampie. Besluit op die toelaatbare aantal probeerslae.

Stroombaan as ‘n sisteem : Die sel verskaf die energie wat deur die draad beweeg, en die lampie laat brand.

Demping van lampie: Hoe langer die draad waardeur die energie moet vloei, hoe dowwer brand die gloeilampie.

Leerder afdeling

Inhoud

Aktiwiteit: om selle as bron van elektriese energie te kan beskryf [lu 1.2, lu 1.3, lu 2.3]

'n Eenvoudige flitssel

Aan die bokant van die sel is daar ‘n klein metaalknoppie in die middel. Dit is die positiewe (+) pool van die sel. Die metaalbodem van die sel vorm die negatiewe (-) pool van die sel.

• Beskryf die sel nou as 'n sisteem:

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

• Selle soos in die skets hierbo word baie gebruik om elektrisiteit te verskaf. Noem ‘n paar voorbeelde waar sulke selle gebruik word.

1. ___________________________________________________________________

2. ___________________________________________________________________

3. ___________________________________________________________________

4. ___________________________________________________________________

5. ___________________________________________________________________

‘n Eenvoudige stroombaan soos hierdie kan van ‘n enkele sel gebou word.

Toe jy die gloeilampie, die sel en die geleidingsdraad gekoppel het, het jy ‘n elektriese stroombaan gemaak. Beskryf die stroombaan as 'n sisteem:

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

Voordat ons stroombane verder ondersoek, is dit belangrik dat ons eers meer te wete kom oor geleiers en nie-geleiers.

• Geleiers en nie-geleiers

Energie kan op verskillende maniere oorgedra word. Wanneer elektrisiteit deur ‘n sekere materiaal “vervoer” kan word, noem ons dit ‘n geleier . As ‘n materiaal egter nie die vermoë het om elektrisiteit te “vervoer” of te gelei nie, word dit ‘n nie-geleier genoem. Jy kan ‘n toetsapparaat opstel waarmee daar bepaal kan word of ‘n materiaal ‘n geleier of ‘n nie-geleier is.